Choroby dolnych dróg moczowych u kotów FLUTD
Choroby dolnych dróg moczowych u kotów FLUTD
Zapalenie dolnych dróg moczowych jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt kotów u lekarza weterynarii.
FLUTD to zespół chorób, które manifestują się podobnymi objawami, choć mogą wynikać z różnych przyczyn. Ostateczne rozpoznanie stawiane jest na podstawie wnikliwego wywiadu, szczegółowego badania klinicznego oraz badań dodatkowych jak badanie ogólne moczu, USG i/lub RTG.
Ze względu na bardzo złożoną osobowość kota, każda zmiana w zachowaniu odbiegająca od codziennej normy, powinna zwrócić uwagę opiekuna.
W przypadku zapalenia dolnych dróg moczowych u kotów, najczęstsze objawy to:
- bolesne oddawanie moczu (stranguria)
- oddawanie moczu w niewielkich ilościach „kropelkowanie”
- częste próby oddawania moczu
- wokalizacja
- wzrost częstotliwości toalety okolicy narządów płciowych
- krwiomocz (hematuria)
- oddawanie moczu poza kuwetą (ale zwykle w pobliżu kuwety)
- zmiana aktywności, zmiana zwyczajów, kot „znika nam z oczu”
- spadek apetytu
Zapalenie dolnych dróg moczowych u kotów to zespół jednostek chorobowych mogących manifestować się w podobny sposób.
Przyczyny prowadzące do FLUTD u kotów można podzielić na następujące kategorie:
- Wynikające z wad wrodzonych – rozpoznawane głównie u kotów młodych.
- Wywołane przez nowotwory – występujące głównie u kotów w starszym wieku.
- Wynikające z infekcji układu moczowego.
- Będące następstwem kamicy moczowej.
- Idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego (FIC).
Najmniej liczną grupę stanowią pacjenci z pierwszej i drugiej kategorii.
Infekcje układu moczowego u kotów
To zaledwie ok. 10-15% zapalenia dolnych dróg moczowych. Podstawę do zastosowania antybiotyku stanowi wynik posiewu moczu pobranego przez punkcję pęcherza moczowego z wykonanym antybiogramem.
Na szczególną uwagę zasługuje natomiast problem kamicy moczowej oraz idiopatycznego zapalenia pęcherza moczowego.
W wyniku FLUTD może dojść do niedrożności cewki moczowej, która może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w zdrowiu kota, a nawet stanowić zagrożenie dla życia.
Niedrożność cewki moczowej może spowodować nie tylko kamień, ale również czop śluzowy lub sam obrzęk powstały w wyniku zapalenia cewki moczowej (niedrożność czynnościowa).
Kamica moczowa
Do wytrącania się kamieni moczowych w układzie moczowym (najczęściej w pęcherzu moczowym), dochodzi w wyniku przesycenia moczu składnikami mineralnymi. W procesie tym kluczową rolę odgrywa pH moczu wpływające na stopień ich rozpuszczalności.
U kotów rozpoznajemy najczęściej dwa rodzaje kamic moczowych:
- kamica fosforanowo-amonowo-magnezowa, zwana również struvitową. Pewną rolę w tworzeniu się struvitów odgrywa wysoka zawartość magnezu w diecie, ale zasadnicze znaczenie ma zasadowe pH moczu. Ten rodzaj kamicy występuje częściej u kotek, zwykle w młodym wieku, a złogi zlokalizowane są przede wszystkim w pęcherzu moczowym. Rasami predysponowanymi do wystąpienia tego rodzaju kamicy są koty europejskie długowłose i rasy ragdoll
- Kamica szczawianowo-wapniowa, powstawaniu której sprzyja kwaśny odczyn moczu, zdarzają się częściej u kocurów, w średnim i starszym wieku, a rasami predysponowanymi są koty syjamskie, birmańskie, himalajskie, perskie, devon rex, ragdoll.
Kot wykazujący objawy problemów związanych z dolnymi drogami moczowymi wymaga oczywiście natychmiastowej interwencji u lekarza weterynarii. Zakres postępowania leczniczego uzależniony jest od stanu klinicznego pacjenta oraz postawionego rozpoznania. W przypadku niedrożności cewki moczowej kluczowy jest czas udzielenia pomocy.
Podstawą postępowania w domu, u pacjenta z FLUTD, jest zwiększenie ilości pobieranej wody (20-50ml/dobę) w celu zmniejszenia gęstości moczu. Kluczowe jest odpowiednie dostosowanie diety. Powszechnie wiadomo, że kot jest trudnym negocjatorem i zwykle stawia na swoim zwłaszcza przy próbach zmiany dotychczasowego menu. Dlatego cenne są dostępne na rynku suplementy, które umożliwiają stosowanie dotychczasowej diety bytowej (preferowana jest karma wilgotna). W przebiegu kamicy struvitowej , w celu zakwaszenia moczu, stosowana jest DL-methionina (dążymy do uzyskania pH moczu 6,5). Dotychczas nie ustalono farmakologicznej metody na rozpuszczania kamieni zbudowanych ze szczawianów. W celu zapobieżenia nawrotom, po chirurgicznym usunięciu kamieni, zalecana jest modyfikacja diety oraz utrzymanie pH moczu > 6,2 przy użyciu np. cytrynianu potasu.
Idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego (FIC)
Najbardziej liczną grupę spośród kotów z FLUTD, stanowią koty z Idiopatycznym zapaleniem pęcherza moczowego (FIC). Dotychczas nie określono jednoznacznej przyczyny prowadzącej do powstania choroby. Podejrzewa się, że przyczyną może być nasilona aktywność układu współczulnego, a zmiany w pęcherzu moczowym są jedynie następstwem tych zaburzeń. FIC jest zespołem objawów, na których wystąpienie ma wpływ wiele czynników jak otyłość, nieprawidłowe żywienie, niska aktywność. Kluczową rolę odgrywa jednak STRES. Ostateczne rozpoznanie FIC opiera się na podstawie wykluczenia innych przyczyn (tzw. rozpoznanie z wykluczenia). Leczenie FIC polega przede wszystkim na ograniczeniu stresu. Kluczowe jest wprowadzenie wieloczynnikowej modyfikacji środowiska (MEMO). Tu pomocne jest wprowadzenie preparatów z feromonami oraz zmiana nawyków Opiekuna.
W przebiegu FLUTD u kotów, dochodzi do uszkodzenia warstwy glukozaminoglikanów (GAG) w ścianie pęcherza moczowego. GAG są składnikiem błony śluzowej nabłonka pęcherza moczowego. Niedobór GAG prawdopodobnie prowadzi do odsłonięcia nabłonka dróg moczowych, co umożliwia jego kontakt ze składnikami moczu. Glukozamina poprawia „szczelność” ściany pęcherza moczowego dla toksyn i bakterii, działa pośrednio przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Drugim istotnym składnikiem podczas terapii FLUTD jest żurawina. Żurawina utrudnia adhezję, czyli przyleganie bakterii do ściany pęcherza moczowego, utrudniając ich kolonizcję.
Zarówno żurawina jak i wspomniana wcześniej DL-metionina znajdują się w smakołykach dr Seidla na zdrowy układ moczowy.
FLUTD to zespół chorób będący często przyczyną frustracji zarówno Opiekuna jak i lekarza, a przede wszystkim samego Pacjenta. Sukces leczenia zależy nie tylko od prawidłowo postawionego rozpoznania, ale przede wszystkim współpracy każdej ze stron. Ograniczenie nawrotów choroby wymaga zmiany nawyków nie tylko pacjenta, ale często również „przeorganizowania życia” Opiekuna. Problem wymaga zdecydowanie szerszego spojrzenia niż czysto medyczne.
Aby zmniejszyć napięcie i stres u kotów można zastosować preparat z odpowiednikami feromonów uspokajających np. Elektryczny ewaporyzator adaptacyjny dr Seidla.
Niekiedy konieczna jest konsultacja z behawiorystą.
lek. wet. Ilona Blanc, Specjalista Chorób Psów i Kotów
9 lutego 2021
