Sytuacja związana z pandemią COVID-19 bardzo silnie wpływa nie tylko na nas – ludzi, ale i na zwierzęta. Badania Ann-Sofie Sundman wraz z zespołem z Linköping University w Szwecji dowiodły, że psy odzwierciedlają długoterminowy poziom stresu swoich właścicieli. Wcześniejsze badania wykazały, że przedstawiciele tego samego gatunku mogą odzwierciedlać wzajemnie swoje stany emocjonalne. Naukowców interesowało, czy analogiczne odzwierciedlanie poziomu stresu w dłuższym okresie może zachodzić także międzygatunkowo, np. między psami a ludźmi. Poziom stresu na przestrzeni kilku miesięcy określano, mierząc stężenie kortyzolu w kilkucentymetrowych odcinkach włosów psów i ich właścicieli. Odkryto, że długoterminowe poziomy kortyzolu u psa i właściciela są zsynchronizowane; właściciele z wysokim stężeniem kortyzolu mieli psy z wysokim poziomem kortyzolu, a właściciele z niskim poziomem hormonu psy z niskim poziomem hormonu (Sundman i wsp. 2019). Stąd też wiemy, że rosnące napięcie związane z pandemią koronawirusa nie pozostaje obojętne dla zwierząt. Jest to związane nie tylko z naszym stresem, ale także ze zmianą stylu życia i codziennych rytuałów. Psy preferują stały schemat dnia, zaś to, że opiekunowie są cały czas w domu zmienia ten rytuał.

W tę stronę psy bardzo szybko się przestawiają, jednakże późniejszy powrót do tradycyjnego trybu pracy poza domem, może być przyczyną wielu problemów. Pies może się szybko przyzwyczaić do naszej ciągłej obecności, co może skutkować późniejszym lękiem separacyjnym, frustracją pod naszą nieobecność i niszczeniem przedmiotów, a także nagłą nudą, z którą nie potrafią sobie poradzić. Jak donoszą naukowcy Gerrard Flannigan i Nicholas H. Dodman, psy przebywające tylko z jednym opiekunem są 2,5 razy bardziej narażone na wystąpienie lęku separacyjnego niż psy wychowujące się w kilkuosobowej rodzinie (2001).

Dodatkowym stresorem mogą być dzieci, które także rozpiera energia i często psy nie mają możliwości ucieczki od wciąż chcących się z nimi bawić pociech. Pamiętajmy, aby pomagać psom w trudnych dla nich sytuacjach- psy to nie zabawki! Aby uniknąć przykrych sytuacji warto nadzorować cały czas relację dziecko-pies oraz wspomagać psa, kiedy pokazuje, że już ma dosyć tego kontaktu. Jeśli pies zechce odejść, należy mu to umożliwić, w przeciwnym razie zacznie pokazywać sygnału uspokajające i stresowe. Kiedy te zostaną zignorowane, pies może przejść do kolejnych elementów tzw.: „drabiny agresji”, stopień po stopniu intensyfikując swoją reakcję przez sygnały grożące, nawet po ugryzienie. Pies musi mieć zabezpieczone podstawowe potrzeby, w tym potrzebę odpoczynku i bezpieczeństwa. Warto także nadmienić, że pies bardzo emocjonalnie reaguje na nasze emocje. Jeśli kłócimy się w domu, pies reaguje na to silnym stresem.

Okres kwarantanny jest tak samo ciężki dla psów jak i dla człowieka. Pies jest zwierzęciem silnie socjalnym, dlatego brak kontaktów z innymi przedstawicielami tego gatunku jest dla niego bardzo przytłaczający. W ten sposób nasz pupil ma niezabezpieczoną potrzebę kontaktów socjalnych. Dokładając do tego ograniczoną liczbę i długość spacerów, możemy tylko wyobrażać sobie jak nastrój naszego zwierzęcia się obniża.

Co w takim razie możemy zrobić by mu pomóc? Przede wszystkim warto psu poświęcić trochę swojego czasu. Można wykorzystać go na treningi, w tym trening podstaw posłuszeństwa. Jedną z bardziej istotnych komend jest ta odsyłająca psa „na miejsce”. Warto także przyzwyczaić psa do transportera, w którym w przyszłości będzie podróżował. Można też nauczyć psa różnych sztuczek, co może być świetną zabawą zarówno dla opiekuna jak i pupila.

Dobrym rozwiązaniem, które zaangażuje nie tylko psa, ale także można zaangażować dzieci to karmienie interaktywne. Zamiast podawać psu jedzenie z miski można mu podawać posiłek z zabawek, w tym zrobionych własnoręcznie. Karmienie interaktywne daje możliwość stymulacji psychoruchowej, która poprawia neuroplastyczność mózgu, czyli właściwość mózgu, dzięki której jest on zdolny do adaptacji, uczenia się i pamięci. W celu stymulacji mózgu powinniśmy poddawać go ciągłym ćwiczeniom i nowym wyzwaniom. Karmienie interaktywne polega na zmianie systemu ze standardowego podawania pożywienia w misce, na karmienie zachęcające zwierzę do kombinowania i włożenia wysiłku w celu zdobycia nagrody. Dzięki temu pies nie nudzi się i ma zajęcie w zasadzie bez udziału człowieka. Co istotne, po zdobyciu pożywienia uwalniają się endorfiny, tak więc zwierzę znacznie bardziej jest zadowolone ze zdobyczy niż z nudnego jedzenia z miski. Ponadto podczas poszukiwania jedzenia podnosi się poziom dopaminy czyli hormonu szczęścia.

W celu minimalizacji stresu warto także wspomóc psa np. obrożami feromonowymi lub innymi produktami z feromonami typu DAP (Hermiston i wsp. 2018). Pomogą one psu odprężyć się. W przypadku długotrwałej trudnej sytuacji można także podać psu suplementy zawierające tryptofan, który jest prekursorem serotoniny (Lacey, 2016, Singh 2019).

1. Long-term stress levels are synchronized in dogs and their owners.
   Ann-Sofie Sundman, Enya Van Poucke, Ann-Charlotte Svensson Holm, Åshild Faresjö, Elvar Theodorsson, Per Jensen & Lina S. V. Roth
   Scientific Reports volume 9, Article number: 7391 (2019)
2. Risk factors and behaviors associated with separation anxiety in dogs
   Gerrard Flannigan, DVM, MScNicholas H. Dodman,
   Department of Clinical Studies, School of Veterinary Medicine, Tufts University, North Grafton, MA 01536. (Flannigan, Dodman); Present address is Carolina Veterinary Specialists, 501 Nicholas Rd, Greensboro, NC 27409. (Flannigan), 2001
3. The effects of dog-appeasing pheromone spray upon canine vocalizations and stress-related behaviors in a rescue shelter.
   C Hermiston, VT Montrose, S Taylor – Journal of Veterinary Behavior, 2018
4. Dog separation anxiety: telltale signs and helping owners.
   L Lacey – 2016
5. Role of Tryptophan in Health and Disease: Systematic Review of the Anti-Oxidant, Anti-Inflammation, and Nutritional Aspects of Tryptophan and Its Metabolites
   RB Singh – World Heart Journal, 2019

Dr Agata Kokocińska-Kusiak